Yirmi Dördüncü Lem'a/Şerh

cesâret veriyor. Hem meselâ: Farz namâzını kılmayan ve vazífe-i ubûdiyyeti yerine getirmeyen bir adamın, küçük bir âmirinden küçük bir vazífesizlik yüzünden aldığı tekdîrden müteessir olan o adam, Sultán-ı Ezel ve Ebed'in mükerrer emirlerine karşı farzında yaptığı bir tenbellik, büyük bir sıkıntı veriyor ve o sıkıntıdan arzû ediyor ve mânen diyor ki: ‘Keşki o vazífe-i ubûdiyyeti bulunmasa idi.’ Ve bu arzûdan bir ma’nevî adâvet-i İlâhiyyeyi işmâm eden bir inkâr arzûsu uyanır. Bir şübhe, vücûd-i İlâhiyyeye dâir kalbe gelse, kat’í bir delîl gibi ona yapışmaya meyleder. Büyük bir helâket kapısı ona açılır. O bedbaht bilmiyor ki: İnkâr vâsıtasiyle, gáyet cüz'î bir sıkıntı vazífe-i ubûdiyyetten gelmeye mukábil; inkârda milyonlar ile o sıkıntıdan daha müdhiş ma’nevî sıkıntılara kendini hedef eder. Sineğin ısırmasından kaçıp, yılanın ısırmasını kabûl eder. Ve hâkezâ… Bu üç misâle kıyâs edilsin ki   بَلْ رَانَ عَلٰى قُلُوبِهِم  sırrı anlaşılsın.” [28]

    “İ'lem eyyühe’l-azîz! Ma’sıyyetin mâhiyyetinde, bilhássa devâm ederse, küfür tohumu vardır. Çünkü, o ma’sıyyete devâm eden, ülfet peydâ eder. Sonra ona áşık ve mübtelâ olur. Terkine imkân bulamayacak dereceye gelir. Sonra o ma’sıyyetinin ikába mûcib olmadığını temennîye başlar. Bu hâl böylece devâm ettikçe, küfür tohumu yeşillenmeye başlar. En nihâyet, gerek ikábı ve gerek dârü’l-ikábı inkâra sebeb olur.

    “Ve kezâ, ma’sıyyete terettüb eden hacâletten dolayı, o ma’sıyyetin ma’sıyyet olmadığını iddiá etmekle, o ma’sıyyete muttali’ olan melekleri bile inkâr eder. Hattâ, şiddet-i hacâletten, yevm-i hesâbın gelmeyeceğini temennî eder.

Lügat: terettüb, bedbaht, teessi, terkin, şiddet, imkân, inkâr, şübhe