Yirmi Dokuzuncu Söz'ün Şerhi

dîkín keşif ve kerâmetlerine i‘timâd ve istinâd ederek, haşrin vukú‘ bulacağını isbât ediyor.

Dördüncüsü: Şu kâinât, bütün âyât-ı tekvîniyyesiyle haşrin vukú‘ bulacağını ihtár ediyor.

Müellif (ra), haşrin mezkûr delîllerini “Sözler” adlı eserinde şöyle îzáh etmektedir:

“Evet, nass-ı hadîs ile, nev-ı beşerin en mümtâz şahsıyyetleri olan yüz yirmi dört bin enbiyânın icmâ‘ ve tevâtür ile kısmen şuhûda ve kısmen hakka’l-yakíne istinâden, müttefikan âhiretin vücûdundan ve insânların oraya sevk edileceğinden ve bu kâinât Hálık’ının kat‘í va‘d ettiği âhireti getireceğinden haber verdikleri gibi; ve onların verdikleri haberi keşif ve şuhûd ile ilme’l-yakín súretinde tasdîk eden yüz yirmi dört milyon evliyânın o âhiretin vücûduna şehâdetleriyle ve bu kâinâtın Sáni-ı Hakîm’inin bütün esmâsı bu dünyâda gösterdikleri cilveleriyle bir Álem-i Beká’yı bi’l-bedâhe iktizá ettiklerinden yine âhiretin vücûduna delâletiyle; ve her sene bahârda rû-yi zemînde ayakta duran hadd ü hesâba gelmez ölmüş ağaçların cenâzelerini emr-i kün feyekûn ile ihyâ edip ba’s-ü ba’de-l mevte mazhar eden ve haşir ve neşrin yüz binler nümûnesi olarak nebâtât táifelerinden ve hayvânât milletlerinden üç yüz bin nev‘leri haşir ve neşreden hadsiz bir kudret-i ezeliyye ve hesâbsız ve isrâfsız bir hikmet-i ebediyye ve rızka muhtâc bütün zî-rûhları kemâl-i şefkatle gáyet hárika bir tarzda iáşe ettiren ve her bahârda az bir zamânda hadd ü hesâba gelmez envâ-ı zînet ve mehâsini gösteren bir rahmet-i bâkıyye ve bir inâyet-i dâime, bi’l-bedâhe âhiretin vücûdunu istilzâm ile; ve şu kâinâtın en mükemmel meyvesi ve Hálık-ı Kâinât’ın en sevdiği masnûu ve kâinâtın mevcûdâtıyla en ziyâde alâkadâr olan insândaki şedîd, sarsılmaz, dâimî olan ‘aşk-ı beká’ ve ‘şevk-ı ebediyyet’ ve ‘âmâl-i sermediyyet’ bi’l-bedâhe işâreti ve delâletiyle; bu Álem-i Fânî’den sonra bir Álem-i Bâkí ve bir dâr-ı âhiret ve bir dâr-ı saádet bulunduğunu o derece kat‘í bir súrette isbât ederler ki: Dünyânın vücûdu kadar, bi’l-bedâhe âhiretin vücûdunu kabûl etmeyi istilzâm ederler.”[904]

Lügat: emr-i kün, ezeliyye, udre(t), ediyye, hadsiz, hikmet, mezkûr, millet, âhiret, şefkat, âhire