Yirmi Dokuzuncu Söz/Metin

ÜÇÜNCÜ MES’ELE:

Ölecek álemin dirilmesi mümkündür. Çünkü, “İkinci Esâs”ta isbât edildiği gibi, kudrette noksán yoktur. Muktazí ise gáyet kuvvetlidir.

Şerh

(ÜÇÜNCÜ MES’ELE: Ölecek álemin dirilmesi mümkündür. Çünkü, “İkinci Esâs”ta isbât edildiği gibi, kudrette noksán yoktur. Muktazí ise gáyet kuvvetlidir.) O muktazílerin en kuvvetlisi, rahmet-i İlâhiyyedir ve Rahmeten li’l-álemin olarak gönderilen Habîbulláh (asm) hakkında tecellî eden rahmettir.

Kadîr-i Zü’l-Celâl, Kıyâmet gününde bu álemi harâb eder. Bu hâdise záhiren “kahr” gibi görünüyorsa da hakíkatte kahr değil, “rahmet”tir. Rahmet olmasının bir vechi şudur ki; Rahîm-i Mutlak, şu álemi daha güzel ve ebedî bir súrete çevirmek için bozuyor, yakıyor, yıkıyor. Eskiyen ve yıkılmaya yüz tutan bir binâyı yıkıp yerine daha güzel bir sarâyı yapmak ne kadar güzel ve hikmetli ise; eskiyen ve yıkılmaya yüz tutan şu dünyâ denilen hánı yıkıp yerine Cennet sarâylarını yapmak da o kadar güzel ve hikmetlidir. Her günde, her senede ve her asırda binlerce álemi harâb edip yeniden inşâ eden bir Kadîr-i Mutlak, elbette Kıyâmet hengâmında şu álemi dahi harâb edecek, yerine âhiret álemini kuracaktır. Müellif (ra) bu konuda şöyle buyuruyor:

“Hálık-ı Rahîm, bir kuşun tüylü libâsını hangi kánûnla değiştiriyor, tâzelendiriyor; o Sáni-ı Hakîm aynı kánûnla, her sene küre-i Arz’ın libâsını tecdîd eder. Hem o aynı kánûnla, her asırda dünyânın şeklini tebdîl eder. Hem aynı kánûnla, Kıyâmet vaktinde kâinâtın súretini tağyîr edip değiştirir.”[883]

Cenâb-ı Hak, Kıyâmet hengâmında tecelliyyât-ı kahriyye ile kâinâtı kahra giriftâr eder. Bununla berâber, záhiren kahrdır. Fakat, o kahrın içinde rahmet-i mutlaka vardır. Onun için enbiyâ, melâike, evliyâ ve ulemânın her ne kadar rûhları Kıyâmet hâdisâtından müteessir olsa da, hakíkatte rahmet-i İlâhiyyeyi seyrederler. “Rabbimiz meskenimizi daha güzel şekilde yapar” derler. O Kadîr-i Zü’l-Celâl kâinâtı tahrîb edince, onu âhiret súretinde ta‘mîre başlar, kâinâtı daha güzel bir súrette yeniden îcâd eder. Bütün mevcûdâtı haşre getirir. Bunu yapmaya kudreti kâfîdir. Bize göre, haşre gitmek záhiren kahr gibi görünür.

Lügat: küre-i arz, elbette, udre(t), girift, gönder, hengâm, hikmet, hâdise, kündür, teessi, âhiret, hâdis, âhire, şekil