Şerh

kendi yerinde, bu Álem-i Şehâdet’te zî-rûh ise rûhunu ve hadsiz hâfızalarda ve sâir elvâh-ı mahfûzalarda súretini ve hüviyyetini ve tohumlarında ve yumurtacıklarında mâhiyyetinin kánûnlarını ve bir nev‘í müstakbel hayâtını ve Álem-i Gayb’da ve dâire-i esmâda âyînedârlık ettiği kemâlleri ve güzellikleri bırakıp, mesrûrâne terhís ma‘nâsında bir záhirî mevt ile bir zevâl perdesi altına girer; yalnız dünyevî gözlerden saklanır mâhiyyetinde gördüm, ‘Oh Elhamdü lillâh!’ dedim.” [23]

“Bir zamân yüksek bir dağ başında idim. Gafleti dağıtacak bir intibâh-ı rûhî vâsıtasıyla, kabir tam ma‘nâsıyla, ölüm bütün çıplaklığıyla ve zevâl ve fenâ ağlattırıcı lehvalarıyla bana göründü. Herkes gibi fıtratımdaki fıtrî aşk-ı beká, birden zevâle karşı isyân edip galeyâna geldi. Ve muhabbet ve takdîr ile pek çok alâkadâr olduğum ehl-i kemâlât ve meşâhir-i enbiyâ ve evliyâ ve asfiyânın sönmelerine ve mahv olmalarına karşı mâhiyyetimdeki rikkat-i cinsiyye ve şefkat-i nev‘ıyye dahi kabre karşı tuğyân edip feverân etti. Ve altı cihete istimdâdkârâne baktım. Hîç bir tesellî, bir meded göremedim. Çünkü, zamân-ı mâzí tarafı bir mezâr-ı ekber ve müstakbel bir karanlık ve yukarı bir dehşet ve aşağı ve sağ ve sol taraflarından elîm ve hazîn hâller, hadsiz muzır şeylerin tehâcümâtını gördüm. Birden sırr-ı tevhîd imdâdıma yetişti, perdeyi açtı. Hakíkat-ı hâlin yüzünü gösterdi. ‘ Bak!’ dedi. En evvel beni çok korkutan ölümün yüzüne baktım. Gördüm ki ölüm, ehl-i îmân için bir terhístir; ecel, terhís tezkeresidir. Bir tebdîl-i mekândır, bir hayât-ı bâkıyyenin mukaddimesi ve kapısıdır. Zindân-ı

Lügat: mukaddime, hüviyyet, muhabbet, mukaddim, dehş(e), dünyevî, feverân, tezkere, dehşet, hadsiz, rikkat, şefkat, istim